بررسی تاثیرات کف شکنی چاهها بر پتانسیل برداشت از آبخوان با استفاده از مدل ریاضی

کشور ایران در منطقه‌ای خشک و کم‌باران با توزیع نامناسب آب واقع شده است. در بسیاری از مناطق ایران به ویژه مناطق کویری منبع تامین نیاز آبی، منابع زیرزمینی می‌باشند. یکی از این مناطق دشت علی‌آباد واقع در محدوده مطالعاتی ساوه است که جهت دستیابی به منابع آب زیرزمینی اقدام به حفر چاه‌های بهره‌برداری برای مصارف کشاورزی شده است. افزایش بهره‌برداری بیش از پتانسیل تجدید پذیر آبخوان باعث شده تا در اثر افت سطح آب زیرزمینیپتانسیل برداشت از آبخوان کاهش یافته و به تبع آن اقدام به کف‌شکنی چاه‌ها شده است. در اثر افت سطح ایستابی، تنش موثر در ذرات خاک افزایش و باعث ایجاد فرونشست در منطقه خواهد شد. در این تحقیق تأثیر برداشت بی‌رویه از چاهها بر پتانسیل بهره‌برداری از آبخوان با استفاده از مدل عددی MODFLOW بررسی شده است. بدین‌منظور مدل مفهومی دشت علی آباد ساوه و اثر کف‌شکنی چاهها با استفاده از نرم‌افزار GMS تهیه شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد مناطق جنوب غربی و جنوب شرقی دشت از پتانسیل بالاتری جهت خشک شدن آبخوان برخوردار بوده وعمق بحرانی کف‌شکنی در کل منطقه مورد مطالعه 80 متر برآورد شده که در قسمت جنوب غربی رخ داده است. همچنین نتایج نشان می‌دهد ارائه مجوز کف شکنی به چاههای کشاورزی نه تنها یک آسیب جدی به آبخوان و محیط زیست دشت بوده بلکه یک رویکرد در راستای توزیع ناعادلانه آب در سطح دشت می‌باشد. در اثر کف شکنی چاهها ممکن است بخشهایی از دشت کاملا از بین رفته و مهاجرتهای روستاییان آن منطقه را منجر شود.